چگونه یک نمودار جریان موثر PRISMA ایجاد کنیم

 

نمودار جریان PRISMA یک نمایش بصری از فرآیند انتخاب مطالعه در یک مرور سیستماتیک یا متاآنالیز است. نمودارهای جریان PRISMA به بهبود شفافیت، کیفیت روش‌شناختی و گزارش‌دهی در این نوع مطالعات کمک می‌کند و درک فرآیند تحقیق و ارزیابی سوگیری‌های احتمالی را برای نویسندگان، داوران و خوانندگان آسان‌تر می‌کند.

به روز شده در 28 دسامبر 2023

 

اگر تا به حال یک مرور سیستماتیک و/یا متاآنالیز خوانده باشید، ممکن است متوجه شده باشید که نویسندگان از «دستورالعمل‌های PRISMA» پیروی کرده‌اند. اما این دقیقا به چه معناست؟

با توجه به وب سایت موارد گزارشگری ترجیحی برای بررسی های سیستماتیک و متاآنالیز (PRISMA)، «PRISMA مجموعه حداقلی از موارد مبتنی بر شواهد برای گزارش در بررسی های سیستماتیک و متاآنالیزها است. PRISMA در درجه اول بر گزارش مرورهایی که اثرات مداخلات را ارزیابی می کند تمرکز دارد، اما همچنین می تواند به عنوان مبنایی برای گزارش مرورهای سیستماتیک با اهدافی غیر از ارزیابی مداخلات (مانند ارزیابی علت، شیوع، تشخیص یا پیش آگهی) استفاده شود.

 

نمودار جریان PRISMA چیست؟

نمودار جریان PRISMA تصویری است که جریان اطلاعات را در یک بررسی سیستماتیک یا متاآنالیز نشان می دهد. PRISMA مخفف عبارت Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses است که مجموعه ای مبتنی بر شواهد از دستورالعمل های گزارش دهی است که برای بهبود شفافیت و کیفیت گزارش در این نوع مطالعات ایجاد شده است.

 نمودار جریان PRISMA یک نمای کلی بصری از مراحل مختلف در یک بررسی سیستماتیک یا متاآنالیز، از جمله شناسایی، غربالگری، ارزیابی واجد شرایط بودن، و گنجاندن مطالعات را ارائه می دهد. این به محققان و خوانندگان کمک می کند تا فرآیند انتخاب مطالعه در مرور و هر دلیلی برای حذف برخی مطالعات را درک کنند.

 نمودار جریان معمولاً با تعداد اولیه مطالعات شناسایی شده از طریق جستجو در پایگاه داده شروع می شود. سپس تعداد مطالعات باقی مانده پس از حذف موارد تکراری و تعداد مطالعات حذف شده در هر مرحله بر اساس معیارهای واجد شرایط بودن از پیش تعریف شده را مشخص می کند. در نهایت، تعداد مطالعاتی که در تحلیل نهایی گنجانده شده است را نشان می دهد.

نمودار جریان PRISMA جزء مهمی از بررسی سیستماتیک یا متاآنالیز است، زیرا نمای کلی روشنی از فرآیند انتخاب مطالعه ارائه می دهد. این به خوانندگان اجازه می دهد تا دقت و جامعیت مرور را ارزیابی کنند و به محققان کمک می کند از سوگیری یا خطاهای احتمالی در انتخاب مطالعه اجتناب کنند. 

 

مزایای استفاده از PRISMA چیست؟

برای نویسندگان:

• شفافیت: نمودارهای جریان PRISMA شفافیت فرآیند تحقیق را افزایش می‌دهد و به نویسندگان کمک می‌کند تا مراحل انجام شده برای شناسایی، غربالگری، و شامل/حذف مطالعات، شفافیت و تکرارپذیری را به وضوح بیان کنند.

• کیفیت روش‌شناختی: نمودار جریان PRISMA به نویسندگان کمک می‌کند تا یک رکورد واضح و سازمان‌یافته از فرآیند انتخاب مطالعه خود را حفظ کنند، که در ارزیابی قابلیت اطمینان و اعتبار مرور بسیار مهم است.
• تعصب کاهش‌یافته: نمودار جریان PRISMA تعداد مطالعات شناسایی‌شده، غربال‌شده و گنجانده شده/حذف‌شده را با دلایل حذف مستند می‌کند. این شفافیت به خوانندگان کمک می کند سوگیری بالقوه را ارزیابی کرده و تعمیم پذیری یافته ها را ارزیابی کنند.
• گزارش‌دهی پیشرفته: نمودار جریان PRISMA توضیحات مکتوب فرآیند انتخاب مطالعه را تکمیل می‌کند و به نویسندگان اجازه می‌دهد خلاصه‌ای جامع و از نظر بصری جذاب از کار خود ارائه دهند. این نمایش بصری به خوانندگان کمک می کند تا به سرعت انتخاب مطالعات و دلایل گنجاندن یا حذف آنها را درک کنند.
• انطباق با دستورالعمل ها: بسیاری از مجلات دانشگاهی و مؤسسات تحقیقاتی نویسندگان را ملزم به رعایت دستورالعمل های PRISMA هنگام انجام بررسی های سیستماتیک یا متاآنالیز می کنند.

برای داوران و ویراستاران همتا مجله:

• ارزیابی فرآیند انتخاب مطالعه: نمودارهای جریان PRISMA به بازبینان و ویراستاران اجازه می دهد تا فرآیند انتخاب مطالعه را که توسط نویسندگان دنبال می شود ارزیابی کنند. نمودار جریان یک نمای کلی واضح از تعداد رکوردهای شناسایی، غربالگری و گنجانده شده/حذف شده در هر مرحله را ارائه می دهد و به بازبینان امکان می دهد کیفیت و جامعیت بررسی را ارزیابی کنند.
• ارزیابی سوگیری و تعمیم پذیری: با بررسی نمودار جریان PRISMA، بازبینان می توانند دلایل حذف مطالعات از بررسی را بررسی کنند. این اطلاعات به آنها اجازه می دهد تا منابع بالقوه سوگیری را ارزیابی کرده و تعمیم پذیری یافته ها را ارزیابی کنند.
• تکرارپذیری و شفافیت: نمودارهای جریان PRISMA تکرارپذیری و شفافیت تحقیق را افزایش می دهد. بازبینان و سایر محققان می توانند به راحتی نمودار جریان را دنبال کنند تا مراحلی را که نویسندگان در انتخاب مطالعات برای گنجاندن انجام داده اند تکرار کنند.
• مطابقت با دستورالعمل ها: نمودارهای جریان PRISMA با دستورالعمل ها و چک لیست PRISMA همراستا هستند. داوران می توانند از نمودار جریان استفاده کنند تا اطمینان حاصل کنند که نویسندگان از این دستورالعمل ها پیروی کرده اند و از استانداردهای گزارش مناسب پیروی کرده اند.
• ارزیابی کیفیت روش شناختی: داوران می توانند از نمودار جریان PRISMA به عنوان ابزاری برای ارزیابی کیفیت روش شناختی مرور سیستماتیک یا متاآنالیز استفاده کنند. آنها می توانند اطمینان حاصل کنند که همه مطالعات مرتبط گنجانده شده اند و موارد نامربوط حذف شده اند.

چه چیزی در نمودار جریان PRISMA گنجانده شده است؟

یک نمودار جریان PRISMA شامل چندین عنصر است و یک نمایش بصری از فرآیند انتخاب مطالعه را در یک بررسی سیستماتیک یا متاآنالیز ارائه می دهد. Blow اجزای کلیدی است که معمولاً در نمودار جریان PRISMA گنجانده شده است:

  1) شناسایی : نمودار جریان با تعداد اولیه سوابق شناسایی شده از طریق منابع مختلف مانند پایگاه داده های ادبیات، جستجوهای دستی یا ابزارهای دیگر شروع می شود.

نمودار جریان از: Page MJ, McKenzie JE, Bossuyt PM, Boutron I, Hoffmann TC, Mulrow CD, et al. بیانیه PRISMA 2020: دستورالعمل به روز شده برای گزارش بررسی های سیستماتیک. BMJ 2021؛ 372: n71. doi: 10.1136/bmj.n71. برای اطلاعات بیشتر به آدرس: http://www.prisma-statement.org/ مراجعه کنید.

2) غربالگری:تعداد رکوردهای باقی مانده پس از حذف موارد تکراری را نشان می دهد. این مرحله شامل غربالگری عناوین و چکیده سوابق شناسایی شده برای ارزیابی ارتباط آنها با موضوع یا هدف تحقیق است.

 3) واجد شرایط بودن:نمودار جریان نشان دهنده تعداد مطالعاتی است که غربالگری اولیه را گذرانده و به مرحله بعدی رفته اند. در این مرحله، مقالات متن کامل مطالعات بالقوه مرتبط با معیارهای واجد شرایط بودن از پیش تعیین شده ارزیابی می شوند.

 4) شمول/حذف: این تعداد مطالعاتی را که در مرور سیستماتیک یا متاآنالیز گنجانده شده است نشان می دهد. این مطالعات معیارهای واجد شرایط بودن از پیش تعریف شده را برآورده کرده اند و برای تجزیه و تحلیل بیشتر مناسب تلقی می شوند. نمودار جریان تعداد مطالعات حذف شده در مراحل مختلف و دلایل حذف آنها را برجسته می کند. دلایل رایج برای حذف عبارتند از بی ربط بودن به سؤال تحقیق، طراحی ناکافی مطالعه، داده های ناکافی یا عدم رعایت معیارهای ورود به مطالعه.

نمودار جریان از: Page MJ, McKenzie JE, Bossuyt PM, Boutron I, Hoffmann TC, Mulrow CD, et al. بیانیه PRISMA 2020: دستورالعمل به روز شده برای گزارش بررسی های سیستماتیک. BMJ 2021؛ 372: n71. doi: 10.1136/bmj.n71. برای اطلاعات بیشتر به آدرس: http://www.prisma-statement.org/ مراجعه کنید.

5) استخراج داده ها: بسته به طراحی و اهداف مطالعه، نمودار جریان ممکن است شامل مرحله ای برای استخراج داده ها باشد که در آن تعداد مطالعات گنجانده شده برای استخراج داده ها ثبت می شود. استخراج داده‌ها شامل استخراج اطلاعات مرتبط از مطالعات شامل ویژگی‌های مطالعه، نتایج و اندازه اثر است.

 6) سنتز:در حالی که همیشه در نمودار جریان گنجانده نمی شود، برخی از نمودارهای جریان ممکن است تعداد مطالعات موجود در فاز سنتز یا تجزیه و تحلیل را نشان دهند. این مرحله شامل ترکیب یافته های مطالعات شامل، اغلب از طریق روش های آماری، برای نتیجه گیری کلی است.

نمودار جریان از: Page MJ, McKenzie JE, Bossuyt PM, Boutron I, Hoffmann TC, Mulrow CD, et al. بیانیه PRISMA 2020: دستورالعمل به روز شده برای گزارش بررسی های سیستماتیک. BMJ 2021؛ 372: n71. doi: 10.1136/bmj.n71. برای اطلاعات بیشتر به آدرس: http://www.prisma-statement.org/ مراجعه کنید.

 

نمونه ها و الگوهای نمودار جریان PRISMA

نمونه ها و الگوهای نمودارهای جریان PRISMA را می توان در صفحه وب PRISMA یافت.

بهترین شیوه های نمودار جریان PRISMA

هنگام ایجاد نمودار جریان PRISMA، پیروی از بهترین روش ها برای اطمینان از دقت، وضوح و پایبندی به دستورالعمل های PRISMA مهم است.

 قبل از ایجاد نمودار جریان، دستورالعمل های PRISMA را به طور کامل بخوانید و درک کنید. با موارد گزارش توصیه شده و ساختار نمودار جریان مشخص شده در دستورالعمل ها آشنا شوید. از شلوغ شدن بیش از حد نمودار جریان با متن بیش از حد یا جزئیات غیر ضروری خودداری کنید.

برای هر مرحله از توضیحات مختصر و واضح استفاده کنید تا اطمینان حاصل شود که خوانندگان می توانند به راحتی جریان اطلاعات را دنبال کنند.

 اطلاعات لازم را در هر مرحله از نمودار جریان قرار دهید. این معمولاً شامل تعداد مطالعات یا سوابق در هر مرحله (n=)، دلایل حذف (در صورت وجود)، و تعداد نهایی مطالعاتی است که در تجزیه و تحلیل گنجانده شده است. از اصطلاحات ثابت در طول نمودار جریان استفاده کنید.

اطمینان حاصل کنید که عبارات استفاده شده در نمودار جریان با اصطلاحات استفاده شده در متن مطابقت دارند.

 در صورت امکان، اطلاعات دقیقی در مورد دلایل حذف مطالعات در هر مرحله ارائه دهید. این می تواند شامل معیارهای واجد شرایط بودن خاص باشد که رعایت نشده است، محدودیت های طراحی مطالعه، یا هر جزئیات مرتبط دیگری که حذف را توجیه می کند. با این حال، به محدودیت فضا و نیاز به خوانایی توجه داشته باشید.

دقت نمودار جریان را با ارجاع متقابل به فرآیند انتخاب مطالعه شرح داده شده در متن بررسی کنید. اطمینان حاصل کنید که نمودار جریان به طور دقیق مراحل انجام شده و تعداد مطالعات را در هر مرحله نشان می دهد.

اگر هر گونه تغییری در طول فرآیند بررسی رخ داد (به عنوان مثال، جستجوهای به روز شده، دورهای غربالگری اضافی)، نمودار جریان را بر این اساس به روز کنید تا جدیدترین اطلاعات را به طور دقیق منعکس کند.

 

 چالش ها با نمودارهای جریان PRISMA

در حالی که نمودارهای جریان PRISMA دارای چندین مزیت هستند، چالش هایی نیز در ارتباط با ایجاد و تفسیر آنها وجود دارد. در اینجا چند چالش رایج وجود دارد:

پیچیدگی فرآیند انتخاب مطالعه: فرآیند انتخاب مطالعه در بررسی‌های سیستماتیک یا متاآنالیز می‌تواند پیچیده باشد و شامل چندین دور غربالگری، معیارهای واجد شرایط بودن و معیارهای تصمیم‌گیری باشد. نمایش این پیچیدگی در یک نمودار جریان مختصر و واضح می تواند چالش برانگیز باشد، به خصوص زمانی که با تعداد زیادی از مطالعات سروکار داریم.

محدودیت‌های فضا: مجلات معمولاً محدودیت‌هایی در فضای موجود برای شکل‌ها و نمودارهای جریان دارند. نمودارهای جریان PRISMA باید طوری طراحی شوند که با این محدودیت ها مطابقت داشته باشند، که می تواند گنجاندن تمام اطلاعات مرتبط و حفظ خوانایی را دشوار کند.

اطلاعات محدود در نمودار جریان: نمودارهای جریان PRISMA خلاصه ای از فرآیند انتخاب مطالعه را ارائه می دهند، اما ممکن است تمام جزئیات و تفاوت های ظریف تصمیمات گنجاندن و حذف را نشان ندهند. نمودار جریان به تنهایی ممکن است دلایل هر تصمیم را به طور کامل توضیح ندهد، که ممکن است برای اطلاعات جامع تر نیاز به مراجعه به متن اصلی داشته باشد.

فرآیند بررسی در حال تکامل: بررسی‌های سیستماتیک و متاآنالیزها می‌توانند فرآیندهای تکرار شونده، شامل به‌روزرسانی‌های مداوم، جستجوهای اضافی، یا تغییرات در معیارهای گنجاندن/حذف باشند. به روز نگه داشتن نمودار جریان با این تغییرات می تواند چالش برانگیز باشد، به خصوص اگر نسخه های متعددی از نمودار جریان وجود داشته باشد.

چالش های تفسیر: خوانندگان و بازبینان ممکن است نمودار جریان را به گونه ای متفاوت تفسیر کنند که منجر به سوء تفاهم های بالقوه یا سوء تعبیر می شود. نمودار جریان باید به گونه ای طراحی و توصیف شود که ابهام را به حداقل برساند و وضوح را به حداکثر برساند.

 

افکار نهایی

نمودارهای جریان PRISMA با ارتقای شفافیت، کیفیت روش شناختی، کاهش تعصب، گزارش دهی افزایش یافته و انطباق با دستورالعمل ها، برای نویسندگان و خوانندگان مفید است. آنها به کیفیت و اعتبار کلی مرور سیستماتیک یا متاآنالیز کمک می کنند و خوانندگان را قادر می سازند تا قابلیت اطمینان و اعتبار فرآیند انتخاب مطالعه را ارزیابی کنند.

نمودارهای جریان PRISMA ابزارهای ارزشمندی برای خلاصه کردن و تجسم فرآیند انتخاب مطالعه در هر دو مرور سیستماتیک و متاآنالیز باقی می مانند. برای اطلاعات بیشتر در مورد نمودارهای جریان PRISMA، مقاله با عنوان توضیح PRISMA 2020: راهنمایی به روز و نمونه هایی برای گزارش بررسی های سیستماتیک در BMJ را بررسی کنید.

 

مترجم: خانم مهندس محیا ایرانی

منبع :

https://www.aje.com/arc/how-to-create-prisma-flow-diagram/